La France! Bordeaux - Gradignan - Le Barp - Taller - Saint-Paul-lès-Dax - Saint-Cricq-du-Gave - Arancou - Saint-Palais - Lacarre

Dag 18, 16 juli 2022: Lille - Bordeaux, reisdag

Na een onrustige nacht, met dromen over het missen van de trein, sluip ik om 6 uur de kamer uit. Mijn trein gaat om 7 uur, dat moet lukken. Buiten is het heerlijk afgekoeld en ik zie een mooie zonsopgang tussen de gebouwen door.

Ik kom aan in een Bordeaux waar het 35 graden is. Ik voel me een beetje groggy van de reis, en besluit in het centrum mezelf te trakteren op een lunch. Of eigenlijk trakteren mijn vriendinnen, ik heb van hen een bijdrage meegekregen om eens lekker van te eten. Ik lees een nieuwsbericht over de Nijmeegse Vierdaagse, er wordt overwogen om de eerste dag te schrappen wegens de hitte. Zou het hier de hele tijd zo heet blijven? En zal ik wel genoeg in de schaduw lopen? Moet ik misschien toch doorreizen naar Spanje, zodat ik langs de kust wandel? Volgens mij vind ik al het nieuwe - een taal die ik niet spreek, ik weet de route nog niet, ik zie geen andere pelgrims - gewoon spannend. Laat ik nou eerst maar informatie verzamelen en morgen de tocht beginnen, dan ervaar ik hoe het is en zie ik wel verder.

Er zit een man van een jaar of 60 aan een ander tafeltje, ook alleen. Hij zou best een pelgrim kunnen zijn. Aan zijn accent hoor ik dat hij Nederlands is. Ik weet niet precies waardoor, maar ik heb een vooroordeel over mannen van een bepaalde leeftijd die de Camino lopen. Ik heb het idee dat ze betweterig zijn en jou al hun wijsheid willen overbrengen. Iets waar ik nou net geen zin in heb. Zal dit vooroordeel heus nog wel de kans geven om ontkracht te worden. Maar nu nog even niet.

 

Dag 19, 17 juli 2022: Bordeaux - Gradignan 10,5 km (336,8)

HET WAS ZO HEET! De jeugdherberg was prima schoon en ik had twee aardige kamergenoten, niks mis mee. Behalve dat ene ding dan: die hitte! In mijn allenige bui gisteren, en ook vannacht, gooide ik bijna de handdoek in de ring. Vanochtend stond ik op met gemengde gevoelens, niet met zoveel zin in de dag als voorheen. Maar als ik de prachtige Place de la Victoire oploop, en zie hoe mooi Bordeaux is (de stad doet me een beetje denken aan het centrum van Valencia), krijg ik mijn vastberadenheid terug. Dit is juist de grootste test van mijn reis, waar ik me dus ook het meest kan ontwikkelen. De controle een beetje loslaten, accepteren dat ik omgeving niet ken en de taal niet goed machtig ben. Online zie ik dat na vandaag en morgen, met temperaturen boven de 40 graden, het weer ook weer wat normaler wordt. Ik ga het in elk geval gewoon proberen.

De tram komt langs, en zelfs de geur ervan doet me denken aan Valencia. Geassocieerd met mijn eerste grote avontuur in het buitenland, net na de middelbare school. Samen met een goede vriendin ging ik toen 4 maanden een taalcursus doen. Achttien jaar oud, een grote stad, voor het eerst zelfstandig leven (wat uitmondde in elke dag sandwiches met heel veel mayo als lunch en vissticks als avondeten). Toen al was ik van mening dat je na een grote, jarenlange inspanning niet meteen door moet rammen. Na de middelbare school, waar ik keihard had gewerkt, wilde ik niet meteen doorgaan met 4 jaar universiteit. Eens in de zoveel jaar even "met pensioen", even iets totaal anders doen, even bezinnen. Om goed na te denken over wat je wilt en te luisteren naar je gevoel voordat je weer in iets anders ambitieus duikt, en om daarna opgeladen met iets nieuws te starten. En natuurlijk ook om iets te leren en jezelf te ontwikkelen op andere vlakken dan alleen professioneel of carrièregericht. Dat was toen mijn belangrijkste motivatie en is het nu, 13 jaar later, dus weer. Van die tijd in Valencia profiteer ik nog steeds. Denk alleen al aan het Spaans wat ik daar heb geleerd, wat ik daarna meermaals voor mijn studie heb gebruikt, en me nu goed van pas gaat komen tijdens deze Camino.

M'n eerste etappe op de Via Turonensis zit erop! Aangekomen in Gradignan, en hoe: een groot standbeeld van een pelgrim verwelkomt mij, zittend voor een klein kasteel. En achter dat kasteel zit de "gîte", mijn overnachtingsplaats voor vanavond (telefonisch in het Frans gereserveerd), de eerste pelgrimsherberg. Ik ben de enige gast, spannend! Mijn Franse pelgrimage is echt begonnen.

 

Dag 20, 18 juli 2022: Gradignan - Le Barp 27,0 km (363,8) - Taller (Blablacar)

Met 2 liter water en veel eten op zak ben ik weer op pad. Ik begin al meer op een pelgrim te lijken: Door al het eten en drinken past mijn slaapzak niet meer in mijn bescheiden tasje van 30 liter, maar heb ik hem eraan gebonden. Ineens zie ik een hele bekende sticker. Het is die van het Nederlands Genootschap van de fietsroute van Haarlem naar Santiago. Precies zo'n sticker hangt ook in Leiden. Zingend - inmiddels doe ik dat hardop - loop ik verder.

Een bekend tafereel: er stopt een fietser naast me. Hij vindt me moedig met dit weer, en zegt dat het veilig is met de bosbranden. Het zou wel kunnen dat er bospaden afgesloten zijn dat zal ik dan wel zien. Hij zwaait me uit met een "ultreïa!", een kreet van pelgrims en kruisvaarders uit de Middeleeuwen. Het betekent zoiets als "ga verder, ga hoger!"

Een lange asfaltweg met aan beide kanten dennenbos. Gelukkig belt Merel me. We kletsen een tijdje en zo gaat het asfalt sneller aan me voorbij. We hebben ook al een paar keer geprobeerd om samen te zingen zoals we dat deden toen ze mee liep. Onze favoriet? Die komt uit de film The Proposal, de scène in het bos. "Hi hi ha, hi hi ha!" Er is alleen een probleem als we het door de telefoon zingen: het lukt niet om elkaar gelijktijdig te horen, dus het lijkt altijd alsof er iemand uit de maat gaat. Het frustreert Merel ontzettend, terwijl ik er elke keer weer op moet grinniken.

Er is een lied wat ik al voor de start van mijn Camino had bestempeld als mijn Caminolied. Nu de Spaanse grens en dus ook Santiago de Compostela dichterbij komen, heb ik ook vaker dat liedje in mijn hoofd. Op de verlaten bosweg zing ik het hardop:

He perdido sin quererlo los papeles que me diste antes de ayer
Donde estaban los consejos que apuntamos pa'que todo fuera bien
Y ahora estamos camino de la frontera disfrutando a poquitos la vida entera
Así que tengo que encontrarte para verte y que me digas otra vez

Y necesito una ayudita una palabra que me pueda convencer
Y cuando me hablas la montaña es más pequeña y no se mueve cada vez
Que dice que cruzamos camino de la frontera disfrutando a sorbitos la luna llena
Como no voy a mojarme si aquí dentro nunca deja de llover aquí no para de llover

Y si seguimos con el plan establecido
Nos cansaremos al ratito de empezar
Probablemente no encontremos el camino
Pero nos sobrarán las ganas de volar nuestras ganas de volar

Y que fácil es perderse de la mano madre mía agárrate
Que el vacío de ese vaso no se llena si no vuelves tú a querer
Y pasa cuando estamos camino de la frontera pobrecita cansada la vida queda
Como no voy a cansarla si no paro y nunca dejo de correr
Y si no paro de correr

Improvisemos un guión definitivo
Que no tengamos más remedio que olvidar
Que acerque todas las estrellas al camino
Para que nunca falten ganas de soñar
Y suena bien, parece que nos hemos convencido
Solo tenemos que perder velocidad
Hace ya tiempo que no estamos divididos
Algo sobraba cuando echamos a volar cuando echamos a volar
Y sé que sé, que suena diferente
En tu futuro en su pasado en mi presente

Y hemos sobrevivido aunque no sé bien a que
Y es que andábamos tan perdidos que no podíamos ver
La alegría que se lleva el miedo
Los buenos ratos el sol de enero
Ver contigo cada amanecer
Pensando dan bi dan bi dan
Dan bi dan bi dan

Cuenta hasta tres, empiezo yo primero
Y así el efecto del disparo es más certero
Ya no sigas tú quitándole la prisa, mirando como la tortuga te hipnotiza
Y nadie se hará el camino sin suerte, que aquí lo malo en bueno se convierte
Existe un sendero y te has convencido, así que empiézalo conmigo y echaremos a volar
Y echaremos a volar

Nadie se haré el camino sin suerte
Que aquí la pena en pedacitos se convierte
Te aguarda un mundo entero, titiritero
No lo hagas esperar

(El secreto de las tortugas - Maldita Nerea)

Ik ben de papieren kwijt die je me eergisteren hebt gegeven
Waarop de adviezen stonden om te zorgen dat alles goed zou gaan
En nu zijn we onderweg naar de grens
en genieten we van het hele leven
Ik moet je vinden zodat je het me nog een keer kunt uitleggen

En ik heb een beetje hulp nodig, een woord dat me kan overtuigen
En als je tegen me praat, lijkt de berg kleiner en beweegt niet elke keer
En nu zijn we de weg naar de grens overgestoken, genietend van de volle maan Hoe blijf ik droog als het hier binnen nooit ophoudt met regenen, het hier nooit stopt met regenen

En als we doorgaan met het vooraf bedachte plan
Worden we er al gauw moe van
We zullen waarschijnlijk de weg niet vinden Maar we zullen genoeg verlangen hebben om te vliegen, ons verlangen om te vliegen

Het is makkelijk om te verdwalen houd je vast
Het lege glas wordt niet gevuld als jij dat niet wilt
En het gebeurt als we op weg zijn naar de grens, het arme leven blijft vermoeid
Hoe kan ik haar niet vermoeien als ik niet stop en nooit stop met rennen? Als ik niet stop met rennen

Laten we een definitieve gids improviseren
Zodat we geen andere keuze hebben dan te vergeten
Dat brengt alle sterren op het pad
Zodat het je nooit ontbreekt aan het verlangen om te dromen
En het klinkt goed, het lijkt erop dat we onszelf hebben overtuigd
We moeten gewoon vertragen
We zijn al lang niet meer verdeeld
Er was iets over toen we gingen vliegen, toen we gingen vliegen
En ik weet dat ik weet, dat het anders klinkt
In jouw toekomst in haar verleden in mijn heden

We hebben het overleefd, hoewel ik niet weet wat
En we waren zo verdwaald dat we het niet konden zien
De vreugde die de angst wegneemt
De mooie momenten, de januarizon
Met jou elke zonsopgang zien

Tel tot drie, ik begin eerst
Dan is het effect van het schot sterker
Blijf niet gehaast kijken hoe de schildpad je hypnotiseert
En niemand zal het pad vinden zonder geluk, want hier wordt het slechte goed
Er is een pad en je hebt jezelf overtuigd, dus begin het met mij en we zullen vliegen
En we zullen vliegen
Niemand zal de weg vinden zonder geluk
Hier verandert het verdriet in kleine stukjes Een hele wereld wacht op je, laat hem niet wachten

Onderweg vraagt iemand aan me of ik naar het vuur loop. Ik schrik en zeg dat ik naar Le Barp ga, dat is volgens hem wel veilig. Toch zit het me niet lekker, zeker niet als ik ineens de lucht zie veranderen van blauw naar grijs. Ik voel me de laatste kilometers ook een soort marathonloper die zwabberend over de finish komt. Zo heet (door het weer, niet door het vuur)! Ik vind dat ik geen onnodig risico moet nemen, en boek uiteindelijk een Blablacar naar Taller vanuit Le Barp. Dus nu ben ik ineens 27 gewandelde kilometers en 116 gereden kilometers verder! Het was een goed idee, want al na een paar kilometer onderweg zag ik de rook laag tussen de bomen hangen. Én ik slaap vanavond niet alleen, maar heb een kamergenoot. Voor het eerst een medepelgrim dus!

Dag 21, 19 juli 2022: Taller - Saint-Paul-lès-Dax 21,1 km (384,9)

De wandeling vliegt voor bij, mijn nieuwe, Belgische pelgrimsmaat Baptiste en ik raken niet uitgepraat. Ik voel me goed en ook hij heeft veel minder last van zijn rug met de 16 (!) kilo wegende tas. Hij wil niets achterlaten of naar huis sturen. Loslaten is iets wat natuurlijk wel bij de Camino hoort, maar wat tijd nodig heeft: het kostte mij al veel moeite om m'n gidsje van de Camino in België achter te laten toen ik deze niet meer nodig had.

De laatste kilometers blijven altijd zwaar, hoeveel je er ook doet. Ik geloof dat ik wat nieuwe blaren voel opkomen... ik dacht dat die periode voorbij was! We komen aan bij een superfijne gîte met een binnenplaatsje en een moestuintje, voelt als een veilig plekje. We brengen de middag ook samen door: hij doet vrolijk mee aan mijn proosten-met-een-biertje traditie en we brengen een bezoekje aan Decathlon voor wat nieuwe spullen. Morgen ga ik met een stok proberen, om te kijken of dat beter is voor mijn been. We stippelen de route en stops uit voor de komende dagen, Baptiste belt om te reserveren. Dat betekent dat we de komende twee dagen in elk geval in dezelfde gîte slapen. Eigenlijk voelt dat heel vanzelfsprekend. Ik was vooraf best bezorgd over wie ik zou tegenkomen, of ik het wel leuk zou vinden, hoe ik van iemand af zou kunnen komen, of ik me wel veilig zou voelen.. allemaal voor niks geweest!

 

Dag 22, 20 juli 2022: Saint-Paul-lès-Dax - Saint-Cricq-du-Gave 28,3 km (413,2)

Het wandelen met de stok bevalt goed, volgens mij helpt het voor mijn been. Ook ben ik veel minder bezig met mijn fysieke staat. Het lijkt erop dat, omdat ik in gezelschap wandel, ik sowieso meer in het moment ben. Minder in gedachten, meer in gesprek aan het luisteren, om ons heen aan het kijken en dat delen met elkaar. Ik ben nog wel met de kilometers en de tijd bezig, maar ook veel minder, omdat de route nu een soort gedeelde taak is die ik vaak aan Baptiste over laat. Ik kom dus dichterbij een van mijn doelen voor deze Camino, het loslaten van de tijd en in het hier-en-nu zijn.

We zien een beeldhouwwerk van een Caminoschelp verscholen in het bos, met daarop daaruit gebeiteld dat het nog 860 kilometer is tot Santiago. Ik bedenk me dat ik op de actiepagina met mijn blog heb gezet dat ik 1500 km ga afleggen. Omdat ik wat heb overgeslagen wegens de bosbranden, zal het nu toch minder zijn. Ergens ben ik al aan het bedenken hoe ik toch tot dat einddoel kan komen. Eigenlijk gaat het natuurlijk helemaal niet om de kilometers, maar om de hele reis. Ik heb mijn doel volgens mij pas echt behaald, als ik ook helemaal tevreden en trots kan zijn bij minder kilometers.

We komen aan in een leuk Frans dorpje en bij een fijne gîte. Op de achtergrond hoor ik de petanque-ballen van het toernooitje wat bezig is op het dorpspleintje. La France!

Dag 23, 21 juli 2022: Saint-Cricq-du-Gave - Arancou 21,4 km (434,6)

Ik kon niet ontspannen vannacht omdat het matras en kussen er nogal onfris (beschimmeld?) uitzagen. Hoort ook bij het pelgrimsleven natuurlijk, in onderkomens van 5-10 euro per nacht, maar het lukt me niet om me daaraan over te geven. Ik heb, om de tijd te doden, maar online gezocht naar een lakenzak, zodat ik mezelf daarin kan "beschermen" als de slaapzak te warm is.

Vandaag lijkt het alsof de weg groeit: het is alsmaar meer kilometers naar de bestemming dan we inschatten. We verlaten de regio Les Landes en komen aan in departement Pyrénées-Atlantiques, in (Frans) Baskenland. Het landschap wordt steeds heuvelachtiger en in de verte zien we de contouren van gebergte. De Basken hebben veel aandacht voor de pelgrim. Eens in de zoveel kilometer staan er een aantal fruitbomen, speciaal voor ons om van te plukken!

Uiteindelijk bereiken we toch Arancou, bestaande uit een handvol huizen waarvan de gîte de grootste is. Plaats voor 35 personen, voor ons twee! Dit is onze tweede dag zonder supermarkt of bar onderweg, en onze voorraad begint aardig op te raken. Uiteindelijk komt de hospitalière langs en zij blijkt een kastje met eten te hebben wat ze verkoopt voor noodgevallen! Een magnetronmaaltijd kijkt me aan alsof het een chique diner is, jaaa! We trakteren onszelf ook nog op twee eitjes voor morgen, even iets anders dan confiture op onze baguette. Na het schimmelbed van afgelopen nacht, verwen ik mezelf met nog een traktatie: voor 5 euro extra krijg ik schoon beddengoed. Dat wordt heerlijk slapen vannacht!

Dag 24: 22 juli 2022: Arancou - Saint-Palais 17,6 km (452,2)

Ik denk dat je in de Camino een balans nodig hebt tussen alleen en in gezelschap lopen: je kunt leren in gesprek, doordat iemand je een spiegel voorhoudt en zijn perspectief laat zien, maar je kunt ook leren, verwerken, en groeien door alleen te zijn met jezelf in gesprek te gaan. Ik denk dat de combinatie het sterkste is. Tijdens onze pauze zeg ik dan ook dat ik liever een stuk alleen wil lopen. Baptiste waardeert en respecteert het, ik ben trots dat ik hierover eerlijk durf te zijn.

Echt alleen loop ik niet: voor me uit huppelt een zwart-witte schaapshond vrolijk mij de weg te wijzen. Ik lijk met mijn stok vast op de herder die we vanochtend met een kudde koeien over straat zagen gaan. De koeien gingen ineens zo hard rennen, dat wij snel een stap opzij zetten de berm in.

De dagenlijkse, lange wandelingen geven ruimte voor allerlei gedachten en gesprekken voor de meest uiteenlopende onderwerpen. Grappige, interessante, gekke en serieuze, vrolijke en droevige. Met Baptiste had ik het ineens over de dood, terwijl we langs een begraafplaats liepen en eerder deze week naast eentje sliepen (wel in een gîte uiteraard). Vroeger lagen begraafplaatsen in het centrum van het dorp, terwijl dat tegenwoordig niet meer zo is. Het reflecteert hoe wij de dood zien. Als iets engs, iets naars, iets uit horrorfilms, een taboe haast waar weinig over gepraat mag worden. Terwijl in andere culturen de dood wordt omarmd als deel van het leven, zoals bij el Día de los Muertos in Mexico. Voor mij persoonlijk is het moeilijk om er open voor te staan dat iemand van wie ik houd zou overlijden, en om te accepteren dat dat deel van het leven is. Misschien hoeft dat ook niet, maar ik kan niet ontkennen dat het onvermijdelijk is, dus dat ik uit het leven met elkaar het beste alles kan halen. Ik denk dat dat kan helpen om er rustiger in te staan, en misschien beter met verdriet of rouw om te gaan als het op mijn pad komt. Als gesprekken of gedachten richting ziekte of dood gaan, merk ik weerstand in mezelf, ik wil er niet naartoe. Laat ik proberen om dat te doorbreken. Zulke thema's toelaten om ermee te kunnen leven. En ik denk dat ik dan zelfs meer kan genieten van wat er nu is. "The problem itself has the resource", zoals Baptiste zou zeggen, of "la alegría que se lleva el miedo", zoals mijn Camino-lijflied klinkt.

Al vroeg, en voor het eerst zonder dat de laatste kilometers eindeloos lijken, kom ik aan in Saint-Palais. Een levendig stadje, het voelt al wat Spaans aan. Ik kom Baptiste weer tegen en we trakteren onszelf op een hamburger met een Baskisch biertje. We logeren in een voormalig Franciscanenklooster, voor het eerst met een stuk of 8 andere pelgrims! Hier kruisen meerdere Franse Caminoroutes, dus langzaam wordt het drukker. Vanavond is een lokaal, Baskisch feest in het stadje. Het begint om 21 uur, ik ben benieuwd of ik dat haal om even iets van de sfeer te proeven.

Dag 25, 23 juli 2022: Saint-Palais -Lacarre 25,1 km (477,3)

Ontbijten met de 7 medepelgrims uit de gîte. Leuk om anderen te ontmoeten, minder leuk dat Fransen alleen maar Frans spreken. Op pad komen we natuurlijk de hele tijd de anderen tegen. Grappig, ook al heb je elkaar nauwelijks gesproken, toch is er een soort onderlinge herkenning. Het is een uiteenlopende pelgrimsmix. De jonge jongen, die de hele ochtend met ons mee wandelt, ruikt naar tienerzweet en onderweg de Bijbel leest. Oma en kleindochter, die sinds kleindochters twaalfde elke zomer 10 etappes doen. De oudere man, die teveel praat, gisteren dubieuze geluiden maakte in de douche, en die ik liever vermijd. Het pasgetrouwde stel heeft denk ik uitgeslapen, want die me niet meer. En dan heb je nog de meest bijzondere pelgrim: een kleine, oudere man met tatoeages op zijn kale hoofd, die zijn huis heeft verkocht, alle schepen achter zich verbrand, en al meer dan 1000 kilometer loopt met een grote rugzak en een zwaar bepakt karretje, om op zichzelf te kunnen zijn. Hij heeft enorme beenspieren, en dat moet ook wel, want vandaag stijgen we serieus. Ik zal aan hem denken als ik het soms zwaar heb bergopwaarts.

De eerste echte klim, de heuvels beginnen al wat op bergen te lijken. 300 meter stijgen, en het gaat eigenlijk best lekker. Aan het eind wacht een beloning: er is vandaag een wandelevenement bezig met Baskische hapjes onderweg. Het pasgetrouwde stel kwam gisteren de burgemeester tegen, die pelgrims uitnodigden om ook lekker van alles te proeven onderweg. Daar maken we graag gebruik van!

Ik loop weer alleen en geniet van alles wat ik zie. Een smal paadje dat lijkt op een soort tunnel van bomen die er overheen hangen, met een hele kudde schapen op en langs het pad. Gevolgd door een heel oud, authentiek pelgrimsdorpje genaamd Ostabat, waarvan de weg is bedekt met schapenpoep. Ik zie een muurtje en besluit dat dat een goede plek is voor een ontspannen picknick. Ik voel me goed, rustig en blij.

De laatste kilometers breekt de zon door, dat maakt het stijgen en dalen een stuk zwaarder. Fysiek en mentaal, m'n benen zijn er nog niet aan gewend en ik wil heel graag een koude douche. Na een korte omweg (leerpunt: gewoon de Camino blijven volgen, niet denken dat je een snellere route weet) vinden we - Baptiste, Martin de zweetjongen en ik - uiteindelijk de gîte, van een particulier deze keer, een grote paardenboerderij. We slapen in een soort vochtige kelder, een beetje viezig, maar het uitzicht is fenomenaal.