COMPOSTELA! San Vicente de Covelas - Mondoñedo - As Paredes - Baamonde - A Roxica - Sobrado dos Monxes - A Salceda - Monte do Gozo - Santiago de Compostela

Dag 67, 3 september 2022: San Vicente de Covelas - Mondoñedo 27,4 km (1185,8)

Wat is het stil buiten. De zon komt langzaam tevoorschijn en beschijnt de bomen op de heuvels. Goedemorgen Galicië. Vogels zingen hun eerste ochtendlied, zo af en toe blaft een hond of loeit een koe. Alleen het ritme van mijn stappen en het getik van m'n stok.

In mijn hoofd is het nooit stil. Ik geloofde het al nooit dat je echt kunt denken aan helemaal niks, dat het volledig stil en blanco is. Nu is dat bevestigd, in elk geval voor mij. Ik observeer wel vaak het moment en ik heb zeker minder gedachten, minder moetjes, nauwelijks stress. Een gezond mentaal welbevinden, denk ik zo.

Dag 68, 4 september 2022: Mondoñedo - As Paredes 22,4 km (1208,2)

Ik loop door een vallei met gehuchtjes van ruïne-achtige huizen, zoals je alleen in Galicië ziet. Het laat goed zien hoe arm de streek is. Ik denk dat we ons in Nederland niet kunnen voorstellen om in zulke huizen te wonen.

Ik zing keihard terwijl mijn de wind mijn woorden wegblaast. Dat is zeker ook iets wat in de loop van de Camino is veranderd, in het begin zong ik alleen in mijn hoofd, toen soms heel zachtjes hardop, en nu uit volle borst.

Dag 69, 5 september 2022: As Paredes - Baamonde 33,5 km (1241,7)

Vandaag is een bijzondere dag. Een pittige, want 33 km, maar ook een hele leuke want vanavond zie ik Maaike! Jaren geleden, tijdens een vakantie in Bordeaux, fantaseerden we om samen de Camino te gaan lopen. En nu komt ze me dan echt 3 dagen vergezellen!

Een van mijn grootste uitdagingen staat de komende dagen op mij te wachten. Er raast één of andere orkaan over de Atlantische Oceaan en dat gaan we merken. Er is heel veel regen voorspeld. Ik probeer mezelf gerust te stellen en te zeggen dat het niet meer uitmaakt. Zal ik leren om de regen te omarmen?

Na een lange dag kom ik aan in Baamonde, waar ik lekker een privékamer heb geboekt. Maaike heeft daar misschien ook behoefte aan, na zo'n lange reis zit ze vast niet te wachten op het delen van een slaapzaal met 90 anderen. Ik leg de credencial (pelgrimspaspoort) naast haar bed, mét de eerste stempel erin. Morgen begin ik aan de laatste 100 kilometer van mijn reis, en dat in goed gezelschap. Het wordt vast bijzonder!

 

Dag 70, 6 september 2022: Baamonde - A Roxica 25,1 km (1266,8)

Ik heb Maaike gisteravond opgehaald van een piepklein stationnetje in dit dorpje waar niemand ooit van heeft gehoord. Ik zag haar meteen staan in de trein, zo ontzettend leuk! Een dikke knuffel en het voelde natuurlijk meteen vertrouwd, helemaal niet gek dat ze mijn Camino in is gestapt.

De route is prachtig, echt Galicisch door bossen, langs met mos bedekte muurtjes en over een rotsachtig landschap. We hebben een flink tempo. Al om 11 uur komen we aan bij een bar, die schaars zijn op de route van vandaag, dus we besluiten dat onze lunch dan maar vroeg is. We kletsen gezellig en opeens is het anderhalf uur later.

Het laatste deel van de wandeling regent het. Het water komt werkelijk van alle kanten. Maaike heeft in elk geval een inauguratie in stijl in Galicië.

We komen aan in de albergue, een kleine met 10 bedden. Volgeboekt, blijkbaar waren zelfs de 96 bedden in de albergue van Baamonde vannacht vol. Bizar, van de ene op de andere dag van stilte naar drukte. Waarschijnlijk komt dat omdat je voor de Compostela, de oorkonde in Santiago, de laatste 100 kilometer moet lopen. Ook wij zijn vanochtend het kilometerpaaltje met 99,9 erop gepasseerd. Mijn laatste 100, wat onwerkelijk.

Dag 71, 7 september 2022: A Roxica - Sobrado dos Monxes 14,7 km (1281,5)

Nog 75 kilometer tot Santiago. Goed voorbereid - inmiddels sta ik op de Camino vast niet meer bekend om mijn vertrek vanuit Nederland, maar om de plastic zakken om mijn schoenen - starten we de dag. De tijd vliegt terwijl we, al kletsend, het hoogste punt van de Camino del Norte bereiken: 710 meter. Weer een mijlpaal.

In een landschap van bossen en platteland wisselen paadjes en asfaltwegen elkaar af. Ik merk dat ik een beetje verzadigd raak van al het moois, dat het me minder opvalt, en dat het me aan de andere kant ook minder uitmaakt als we door minder mooi gebied wandelen. Toch probeer ik elke stap bewust te nemen, ik heb er immers niet veel meer te gaan.

In de laatste 15 minuten worden we kletsnat. Verkleumd komen we aan in het inmense klooster, monasterio de Sobrado dos Monxes. De monnik die ons registreert, neemt uitgebreid zijn tijd - na drie kwartier in de rij (10 mensen voor ons) is het onze beurt. Dat is pas leven zonder haast.

Dag 72, 8 september 2022: Sobrado dos Monxes - A Salceda 33,3 km (1314,8)

Wat een mooie dag weer. Bewolkt, af en toe wat regen, maar wat maakt het uit. Ik geniet van de paden, de bossen en de heuvels, van de gezelligheid samen en het steeds terugzien en groeten van dezelfde medepelgrims - grappig hoe het soms voelt alsof je elkaar al lang kent en elkaar vol enthousiasme begroet, nadat je elkaar een keer of drie bent tegengekomen en soms zelfs nooit hebt gesproken. Het wordt langzaam drukker, we hebben nog maar 50 kilometer te gaan tot Santiago en naderen het punt waar de Camino del Norte samenkomt met en overgaat in de populaire Camino Francés.

Arzúa! Het knooppunt met de Francés. Het is drukker, er lopen meer groepen, de sfeer is anders. Toch valt de drukte mee. Het is ook wel speciaal dat hier de Camino's samenkomen.

Nog 30 kilometer tot aan Santiago. Het voelt onwerkelijk. Al 72 dagen loop ik naar Santiago de Compostela, en nu ben ik er gewoon zó dichtbij!

Dag 73, 9 september 2022: A Salceda - Monte do Gozo 24,2 km (1339,0)

De albergue was heerlijk, met een grote tuin en een ijskoude jacuzzi. Perfect voor een voetenbad na de 33 kilometer waarvan de laatste vijf met stijve benen en pijntjes. We hebben zo ver gelopen omdat ik Karolin wilde inhalen, de Duitse met wie ik eerder een aantal dagen was opgetrokken. Ik wil haar graag vergezellen op haar laatste dag.

Om 5 uur 's ochtends geef ik Maaike een dikke knuffel, haar taxi naar de luchthaven staat klaar. Wat was het fijn om haar dichtbij te hebben en om mijn Camino te delen met één van mijn beste en oudste vriendschappen.

Het was een goed idee om niet aan het "officiële" eind van de etappe te stoppen, in Arzúa waar de Camino del Norte overging in de Francés. Karolin had dat gisteren wel gedaan en liet foto's zien van een soort Nijmeegse Vierdaagse. We lopen nu in rust, al is het wel wat drukker dan ik gewend ben, er zijn meer fietsers en meer en hippere cafés langs de route. Toch geniet ik vandaag, op mijn laatste volledige etappe, extra van de bossen, de uitzichten op de heuvels, de frisse geuren van het Galicische platteland.

Met kriebels in mijn buik en een brok in mijn keel wandelen we naar Monte do Gozo, een heuvel op 4 kilometer afstand van Santiago de Compostela. Naar de beelden van de twee pelgrims die wijzen naar de kathedraal. Voor het eerst zien we de torens van onze bestemming. Na een fotomoment gaan we zitten op de heuvel, en laat ik de ode "Santiago" klinken.

Karolin loopt door, nog 4 kilometer totdat ze er is en de gaitas haar verwelkomen. Ik blijf hier, op de heuvel, in het inmense complex van gebouwtjes waar 960 pelgrims in passen - ik ben nummer 18 van vandaag. Bijzonder, op deze plek sliep Merel 6 of 7 jaar geleden ook.

De brok in mijn keel blijft, de mix van verdriet om afscheid te nemen van wat al 2,5 maand lang mijn leven is, en spanning en vreugde omdat ik morgen Plaza Obradoiro op stap, het plein van de kathedraal.

Na een biertje besluit ik dat ik een duik nodig heb, in het buitenzwembad op de heuvel. Waarom douchen en wassen, dit ritueel is niet meer zo belangrijk op de laatste avond voor aankomst. Een koud openluchtzwembad tussen de kikkers en de ganzen, een duik zoals ik zo vaak heb genomen in de zee, en nu terwijl ik Santiago kan ruiken.

Dag 74, 10 september 2022: Monte do Gozo - Santiago de Compostela 4,4 km (1343,4)

Na een onrustige nacht op het bovenste, piepende stapelbed - dat het een beetje voelde alsof het morgen Sinterklaas zou zijn hielp ook niet mee om goed te slapen - loop ik. Ik zie een enorme, oranje, volle maan boven de stad. Eerst vraag ik me af of het wel echt kan, 's ochtends zo'n grote maan. Ik zoek het op inderdaad, op 10 september, mijn verjaardag en de dag waarop ik aankom in Santiago de Compostela, is het volle maan. "Dicen que la luna brilla como nunca".

Een oranje gloed hangt boven de stad als ik herkenningspunten begin te zien. Straten waar ik eerder heb gereden, een restaurant waar ik weleens ben geweest. Ik loop heel rustig om alles in mij op te nemen.

Als ik in Rúa de San Pedro loop, beginnen de kriebels in mijn buik weer. Ik heb me dit altijd voorgesteld als een echte pelgrimsstraat met een Middeleeuwse uitstraling. Ik zag de pelgrims voor me, vastberaden op weg naar de kathedraal. En nu loop ik hier zelf.

Dan stap ik het oude centrum in, zona vieja. Ik weet de weg. Als ik dichterbij Plaza Obradoiro kom, wellen af en toe de eerste tranen op.

De aankomst op het plein voelt gek, ik kijk glimlachend naar de kathedraal, loop gedecideerd naar het midden van het plein, maar voel niet veel. Ik word meteen door een groepje gevraagd of ik foto's van hen wil maken, en natuurlijk vragen ze waar ik vandaan kom. Vol bewondering feliciteert één van hen me, "helemaal uit Nederland!", ik krijg twee zoenen voor deze prestatie. Dat brengt bij mij het besef en ik ik slik mijn tranen weg.

Natuurlijk wil ik ook een foto, alleen staat er precies een groep toeristen in het midden voor de kathedraal. De Spanjaard van zojuist vraagt hen opzij te gaan, en de groep splitst zich in tweeën zodat ik in het midden kan gaan staan. Als ik trots mijn wandelstok boven mijn hoofd houd, beginnen ze allemaal te klappen en te juichen. Wat een moment.

Ik videobel Pappa en Mamma en moet meteen huilen. Zij ook, ze zijn zo trots op mijn bijzondere prestatie. Wat is het speciaal om dit met hen te kunnen delen, en vooral om de emoties samen te voelen.

Dan belt Merel me vanaf haar werk. Ook zij is apetrots, ze vindt mijn positieve instelling en doorzettingsvermogen waarmee ik deze tocht heb volbracht uniek. Ik had niemand kunnen wensen die meer meeleeft en trots is als zij.

Zoals ik in het verleden al zo vaak heb gedaan, ga ik tegen een pilaar zitten in de zon, tegenover de kathedraal. Ik zie hoe andere pelgrims, nu medepelgrims, het plein op lopen en fietsen, gelukkig, emotioneel, soms zelfs schreeuwend en joelend van blijdschap. Ik ben nu één van hen.

Dan komt Karolin mijn kant op lopen, een weerzien met een dikke knuffel. Ook zij heeft dit gistermiddag beleefd, op haar eigen manier, anders dan ik maar toch ook hetzelfde. De ervaring schept een band, een Caminoband.

We brengen de dag door met het kopen van nieuwe kleren en het eten en drinken op terrasjes. Het voelt gek om weer zo bezig te zijn met de normale dingen die je in een stad doet.

Als ik in mijn kamertje aankom, videobel ik nog een keer met Merel, en ook met mijn familie die met elkaar een weekendje weg zijn. Ik word toegezongen met een lang zal ze leven, heel lief! In de euforie vergeet ik bijna dat ik jarig ben.

Dan trek ik m'n gloednieuwe outfit aan voor mijn verjaardagsetentje. Best vreemd om er weer als een normaal persoon uit te zien. Het eten is als vanouds heerlijk. Ik laat Karolin de Galicische keuken proeven, van pulpo tot crema de orujo. We wandelen door het stadspark Alameda, belicht door de volle maan en met het uitzicht op de kathedraal.

Na een laatste drankje is het bijna middernacht, deze onvergetelijke verjaardag is bijna voorbij. Ik nodig Karolin uit om in het voorjaar naar de tulpen te komen kijken, zij mij om in de Alpen te komen wandelen. Ik vertel haar hoe dankbaar ik ben dat we een stukje in elkaars Camino mochten meelopen.

Na het afscheid wandel ik nog een rondje, slenter ik door de straten waar ik zo vaak 's nachts heb gelopen, van bar naar bar. Ik groet de schaduw van de dronken pelgrim en luister naar het vrolijke en uitgelaten gezang op Plaza Obradoiro. De kathedraal heeft die aantrekkingskracht, die machtige uitstraling, verlicht door de volle maan. Ik kan ernaar blijven kijken.