Baarmoederkanker, AI om risico op uitzaaiingen in lymfe te voorspellen

Jaarlijks krijgen in Nederland ongeveer 2000 vrouwen te horen dat ze baarmoederkanker hebben. Helaas stijgt ieder jaar het aantal vrouwen waarmee het de meest voorkomende gynaecologische kanker is in de westerse wereld. Standaardbehandeling bestaat uit verwijdering van baarmoeder en eierstokken. Bij verdenking op uitzaaiingen in de lymfeklieren worden ook de lymfeklieren verwijderd.

Uitzaaiingen in de lymfeklieren is een belangrijke voorspeller voor overleving.
Alleen door het wegnemen van lymfeklier(weefsel) en dit onder de microscoop te bekijken, kan met zekerheid worden vastgesteld of er uitzaaiingen zijn. Wanneer uitzaaiingen in de lymfeklieren worden herkend en behandeld, kan 65% van de vrouwen worden genezen met aanvullende bestraling en/of chemotherapie. Helaas kan het verwijderen van de lymfeklieren leiden tot blijvende bijwerkingen, zoals vochtophoping in buik en/of benen (lymfoedeem).

Nieuwe technieken en betere behandelingen
Een nieuwe techniek die in Nederland alleen nog in onderzoeksverband wordt uitgevoerd is de poortwachtersklierprocedure. Hierbij worden alleen de zogenaamde ‘poortwachtersklieren’ verwijderd waar uitzaaiingen van kanker als eerste naar toe gaan. Wanneer er na microscopisch onderzoek geen uitzaaiingen in deze poortwachtersklieren zitten, kunnen de overige lymfeklieren behouden blijven waardoor kans op oedeem laag blijft. Ondanks de voordelen van deze techniek, zijn er enkele nadelen als we deze uitgebreidere operatie bij alle vrouwen met baarmoederkanker uitvoeren. Allereerst, kan bij 1 op de 4 vrouwen deze poortwachtersklier tijdens de operatie niet worden gevonden en moet er alsnog een complete lymfeklierverwijdering in het bekken plaatsvinden. Daarnaast heeft slechts een minderheid van alle vrouwen met baarmoederkanker lymfeklieruitzaaiingen (10%). Standaard opsporen zou daarmee tot forse overbehandeling en onnodige hoge ziektekosten leiden. Tot slot kan deze behandeling alleen in gespecialiseerde ziekenhuizen worden uitgevoerd.

Voortvarend trans-Atlantisch onderzoek op basis van Artificial Intelligence
Ons onderzoeksteam heeft in samenwerking met de Universiteit Twente een risicomodel (ENDORISK) ontwikkeld, waarmee we op basis van patiënt en tumor gegevens van een groot aantal vrouwen in Europa de kans op lymfeklieruitzaaiingen voorafgaand aan de operatie kunnen voorspellen. Met de komst van de poortwachtersklierprocedure, willen ze middels dit onderzoek kijken of het ENDORISK risicomodel evengoed in staat is om uitzaaiingen in poortwachtersklier te voorspellen in een grote groep vrouwen die in de Verenigde staten volgens deze nieuwe methode is behandeld. Zo hoeven in de toekomst alleen vrouwen met een verhoogd risico deze poortwachtersklierprocedure te ondergaan in Nederland.

Stel je eens voor wat daar de impact van zou kunnen zijn: 

• Betere indicatie in de agressiviteit van baarmoederkanker
• Voorkomen van onnodige verwijdering van lymfeklieren 
• Alleen vrouwen met hoog risico op uitzaaiingen aanvullend behandelen met chemotherapie of bestraling
• Patiëntgerichte zorg en behandeling op maat
• Verbetering van kwaliteit van leven

Hoofdonderzoeker

dr. Hanny Pijnenborg, Gynaecologisch oncoloog 

Mede-onderzoekers Radboudumc:
dr. Hans Bulten, Patholoog 
Stephanie Vrede, Arts-onderzoeker Gynaecologische Oncologie
Puck van Gestel, Technisch laboratorium medewerker, Tumor Genetica
dr. Astrid Eijkelenboom, Klinisch Moleculair Bioloog, Pathologie 

Mede-onderzoekers Universiteit Twente
Prof. Peter Lucas, DataScience, Twente University

Internationaal 
In samenwerking met Dr Andrea Mariani, Mayo Clinic, Rochester, Minnesota, Verenigde Staten.

Helpt u mee om dit belangrijke wetenschappenlijk onderzoek te realiseren?

Dat kan. Klik op de 'Doneer nu'-knop om te doneren of kom in actie voor het onderzoek naar de verbetering van de behandeling van baarmoederkanker.

Klik om een actie aan te maken op 'Start actie' 

Wilt u liever via ons rekeningnummer een donatie doen? Ook dat is mogelijk. Gebruik ons IBAN-nummer NL34RABO 033 00 00 039 en vermeld de projectcode ROF2221 in de omschrijving van uw donatie.

Dankzij het ondersteunen van dit onderzoek door Stichting Kanker Zien en de donatie van de gelden uit het wielerevenement van Zeven voor Leven 2023, wordt dit onderzoek mede mogelijk gemaakt. Onze dank is groot!