Een hoopvolle radioactieve behandeling voor vergevorderde kanker

In de afgelopen jaren zijn er een toenemend aantal wetenschappelijke publicaties verschenen over Fibroblast Activation Protein (FAP) gerichte radioactieve behandeling, zogenaamde targeted radionuclidetherapie (TRT), kortgezegd FAP therapie.De eerste klinische onderzoeken die de werkzaamheid van FAP therapie onderzochten, lieten bemoedigende resultaten zien bij patiënten met vergevorderde kanker. Bovendien lijkt FAP therapie over het algemeen goed te worden verdragen.

Waarom een nieuwe FAP therapie ontwikkelen
Het grootste nadeel van huidige FAP tracers voor radionuclidetherapie is hun korte tumorretentie (verblijftijd in de tumor). Dus is het van belang tracers te ontwikkelen met betere eigenschappen, onder andere een langere retentie. Ook is het onduidelijk wat het precieze effect is van de bestaande tracers op de tumoren. Er zal door een gedegen studie van de radiobiologie op de betrokken steuncellen, de zogenaamde stromacellen, veel winst te behalen zijn van FAP therapie.

De omliggende steuncellen aanvallen
Wat anders is dan gebruikelijk, is dat deze radioactieve behandeling niet de kwaadaardige cellen zelf aanvalt, maar juist de omliggende steuncellen rondom de kanker. Door de radioactieve behandeling die specifiek gericht is op de aanval van deze steuncellen, zullen er weinig gezonde cellen worden aangevallen, hetgeen FAP therapie toegankelijk maar voor een breed scala aan tumoren. Het richten van de behandeling op deze omgeving van kankercellen, de zogenaamde tumor micro-omgeving, krijgt nog minder aandacht. Hoogste tijd voor verandering!

Van labonderzoek naar uiteindelijk een klinische studie in de mens
We beginnen heel basaal wetenschappelijk, waarbij we nieuwe liganden voor FAP therapie uitgebreid zullen testen op werkzaamheid. Vervolgens zullen deze liganden op kweken van steuncellen en tumorcellen in het laboratorium en op muismodellen worden onderzocht. Hierbij zal worden onderzocht wat het effect is van de radioactieve therapie op het immuunsysteem van de muizen. We hebben reeds ervaring met het onderzoeken van de radiobiologie en de effecten op het immuunsysteem in relevante diermodellen met alvleesklierkanker. Deze modellen zullen we ook gebruiken binnen het huidige project. Uniek aan dit onderzoek is dat we zeer veel gegevens verkrijgen over de tumor micro-omgeving. Het uiteindelijke doel hierbij is, dat we hiermee de basis vormen voor een klinische studie in de mens, waarbij we in eerste instantie de veiligheid en effectiviteit van de nieuwe FAP therapie zullen onderzoeken. En we hopen bovendien dat we door FAP therapie de door kanker veroorzaakte onderdrukking van het eigen immuunsysteem kunnen doorbreken. Hierdoor kan mogelijk het effect van andere behandelingen, zoals immunotherapie, worden versterkt.

Dit onderzoek is gestart dankzij de steun van Stichting Jambo

Hoofdonderzoeker
Dr. H. Westdorp

Co-onderzoekers
Prof. dr. J. Nagarajah
dr. S.A.M. van Lith
dr. D.W.P.M. Löwik
dr. K.M. Bonger

Adviseurs
Prof. dr. H.J. Bloemendal
Prof. dr. W.R. Gerritsen
Prof. dr. S. Heskamp
Prof. dr. C.M.L. van Herpen